Het afgelopen jaar was anders dan anders, ook in de bouwsector. De crisis is helaas nog steeds niet voorbij, maar het lijkt er op dat het de goede kant op gaat. In de bouwsector zijn er grote uitdagingen en nieuwe trends zichtbaar. In dit artikel gaan wij in op de vijf trends in de bouwsector.
Er wordt verwacht dat de gevolgen van de coronacrisis en de stikstofproblematiek de bouwsector kunnen laten krimpen. Uit een onderzoek van de ING bleek, dat door het laat-cyclische karakter van de bouwsector de krimp in 2020 beperkt was (-2%). In 2021 zal de bouwsector de gevolgen van de coronacrisis zichtbaar zijn, en wordt er verwacht dat de sector met circa 5% zal krimpen. De gevolgen hiervan zullen ook in 2022 en 2023 nog voelbaar zijn.
In de markt zijn steeds minder aanbestedingen te zien. De prijsdruk is negatief en het gevolg daarvan is een toename van inschrijvende partijen op aanbestedingen.
De effecten van de PFAS- en stikstofcrisis in de bouw worden door de lange doorlooptijd van bouwprojecten in 2020 en 2021 zichtbaar.
Economen verwachten dat de groei in de bouwsector aankomend jaar zal stabiliseren. Dit komt vooral door de terugval wat niet het gevolg is van een dalende vraag, maar een gebrek aan aanbod. Doordat er nog steeds veel vraag is naar bouwprojecten, zullen veel projecten in gang worden gezet zodra dit weer mogelijk zal zijn.
Dit zou een luchtbel in de orderportefeuille kunnen veroorzaken: nu weinig of geen projecten, maar later een stuwmeer. Dit kan ervoor zorgen dat na 2021 de bouwproductie sterk zal groeien en een inhaalslag gemaakt kan worden.
Het is zichtbaar dat men in de bouw continue bezig zijn met het maken van een digitaliseringsslag. Er liggen veel kansen om de productiviteit in de sector door middel van digitalisering en standaardisering, te verbeteren. Steeds meer diverse technologische ontwikkelingen en softwaremogelijkheden worden toegankelijker. Als gevolg hiervan zijn bedrijven gestart met het digitaliseren van hun dagelijkse werkzaamheden en de processen die hierbij horen. Handmatig werk wordt vervangen door automatisering. Dit begint bij het toepassen van digitale hulpmiddelen, zoals oplossingen die het mogelijk maken om administratieve werkstromen te minimaliseren en te versimpelen.
Een voordeel van de coronacrisis is dat de digitale uitwisseling van informatie en het online vergaderen is omarmd. Het gebruiken van tools en digitale werkwijzen zorgen ervoor dat de bouw sneller en efficiënter gaat werken. Veel bouwbedrijven willen weloverwogen investeren in IT. Steeds meer MKB-bedrijven zetten digitalisering op de agenda. Grote partijen hebben hun ogen gericht op ketenintegratie. Samenwerken met meerdere partijen (vanuit één model) krijgt steeds meer aandacht. Kennis is macht, delen is kracht.
Aandacht voor integratie
Als het gaat over integratie van software en processen is er nog een winst te behalen. Hoewel de bouw individuele processen aanpakt, is er binnen de bedrijfsprocessen nog niet altijd de benodigde integratie en communicatie aanwezig. Dit komt deels doordat het merendeel van de aannemers B&U en Infra geen vastgesteld beleid hebben op het gebied van digitalisering. Zij starten met de aanschaf van individuele oplossingen die direct invloed hebben op de dagelijkse gang van zaken. Aan de andere kant worstelen veel bedrijven met een gebrek aan kennis en een moeilijk te veranderen bedrijfscultuur en gaat men mee in de waan van de dag. Digitalisering staat zeker op de agenda van velen, al zijn zij ook vooral bezig met thema’s als het halen van voldoende marge, het efficiënter indelen van bedrijfsprocessen en de in- en uitstroom van het personeel.
Duurzaam bouwen is een belangrijke trend voor de bouw. Dit geldt niet alleen voor het jaar 2021, maar ook voor aankomende jaren. In 2030 moet de helft van de hectares natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau zitten, en in 2050 moet de energievoorziening bijna helemaal duurzaam en CO2-neutraal zijn.
Van bouwbedrijven wordt vernieuwing verwacht zoals het investeren in duurzaam materieel én het toepassen van vernieuwingen in de manier van werken. Zowel van ontwerpfase en calculatie tot aan de uitvoering van een project. De informatiebehoefte groeit en het borgen en verantwoorden van data wordt steeds belangrijker voor bedrijven.
Bedrijven die inspelen op de nieuwe realiteit van de bouwsector lopen de komende jaren het minste risico op een daling van de omzet. De noodzaak om anders en duurzaam te bouwen (stikstofarm, rekening houdend met de natuur, prefab en modulair bouwen) groeit in de sector. Bouwbedrijven die deze omslag nu kunnen maken, zijn toekomstbestendiger waardoor zij beter in staat zullen zijn om stabiele inkomsten te realiseren doordat milieumaatregelen hun werk minder zullen belemmeren.
Duurzaamheid een kans voor veel bedrijven
In de integratie van het duurzame aspect in het bouwproces speelt automatisering een grote rol. Voor veel bouwbedrijven betekent dit dat de vraag naar duurzaamheidsberekeningen toeneemt.
Afgelopen jaar werd bij zo’n 60 procent van de projecten/tenders een duurzaamheidscalculatie gevraagd. Drie jaar geleden was dit 30 procent. Deze opvallende stijgende lijn blijft aanhouden in 2021.
Buiten de toenemende administratieve last biedt verduurzaming vooral ook kansen. Steeds meer speelt duurzaamheid een rol in de gunningen van aanbestedingen. Door voorop te lopen en te investeren in vernieuwing kan toegevoegde waarde gecreëerd worden en is het mogelijk om hierin als bouwbedrijf je zelf te onderscheiden.
Nog steeds is er personeelstekort binnen de bouwsector. Zelfs in deze periode met de minste opdrachten, ziet het ernaar uit dat bouwbedrijven het nóg steeds lastig vinden om goede medewerkers in dienst te nemen. Ondank Corona, stikstof en PFAS, daalde de werkgelegenheid in de bouw met maar 1 procent. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) voorspelde, dat de vraag naar personeel zelfs groter zal zijn dan een eerder hoogtepunt uit 2019.
Waardevolle specialisten vinden en behouden, dat is dé uitdaging voor vele bouwbedrijven. Door verschillende extra’s en opleidingen aan te bieden, proberen bouwbedrijven het werk in de bouw aantrekkelijker te maken. Vooral voor de jongere generatie kan dit wel eens in de smaak vallen. Hierbij is moderne IT en tooling zeker niet geheel onbelangrijk om snel en gemakkelijk te werk te gaan.
Bron: Van Meijel